Voldeed vorig jaar geen enkele inzending aan de criteria om de Nieuwsprijs te winnen, dit jaar kon de jury kiezen. Het is meerdere inzenders gelukt om eigen nieuws te maken. En dus moest de jury echt in beraad want er is slechts één prijs te vergeven.
We kregen veertien inzendingen binnen van in totaal twaalf studenten. Longreads, een verslag, een cross mediale productie, een factcheck op TikTok en een radio-uitzending. De jury waardeert een goed gekozen medium maar heeft uiteindelijk vooral oog en oor voor hetgeen de journalist te vertellen heeft. Is dat nieuws? Gaat het om informatie die niet eerder naar buiten is gekomen?
We lazen het vluchtverhaal van iemand uit Libanon die al wel héél lang in Nederland is. Een casemanager van Vluchtelingenwerk deed daarin pittige uitspraken. Eén student deed verslag van een geluidsdichte meditatiecabine. Onderhoudend, maar niet nieuwswaardig. De producties over vliegschaamte en de invloed van de pandemie op de toeristensector gaven veel achtergrondinformatie en inzicht. De verhalen bevatten sterke bronnen maar nergens ontdekte de jury nieuws. Dat geldt ook voor het gedegen verhaal over de gevaren van afslankkoffie.
Het verhaal over recidive bij jongeren is interessant en goed geschreven. Maar nieuwswaardig? In een longread over extreemrechts en Antifa verweeft de maker achtergrond en actualiteit tot een complete productie. En in een podcast kijkt hij terug op zijn eigen tijd bij de Antifascistische beweging. Een persoonlijk document dat een inkijkje geeft in de beweging toen, maar geen nieuws biedt over de situatie nu.
Een duik in cijfers zou nieuws op kunnen leveren, maar dat hoeft niet, zo blijkt uit het onderzoek naar criminaliteitscijfers rond het AZC in Budel. En waar zijn de cijfers van 2020? Hetzelfde duo bracht de drugsdumpingen in Oost-Brabant in kaart. Dat viel niet mee want de cijfers worden door verschillende instanties bijgehouden en door gebrek aan tijd en menskracht is de registratie niet compleet. Het is een bijzin in het verhaal maar als je die bevinding aan relevante bronnen voorlegt, zou je mogelijk nieuws kunnen brengen.
Om echt tot eigen nieuws te komen, moet je net wat verder gaan. Wie dat ontegenzeggelijk hebben gedaan zijn Marit Koopmanschap en Rens van de Plas.
Marit maakte tijdens haar stageperiode voor Argos de radioproductie ‘Spraakverwarring in de spreekkamer’ over kinderen van vluchtelingen die de psychische klachten van hun getraumatiseerde ouders moeten vertalen omdat er geen geld is voor professionele tolken. Marit deed veel onderzoek, sprak sterke bronnen en maakte de reportage samen met redactielid Reinier Tromp. De uitzending zat perfect in elkaar en had veel impact. Er werden Kamervragen gesteld en de minister stelde daarna geld beschikbaar zodat de GGZ voortaan weer professionele zorgtolken kan inhuren. Andere media pakten het onderwerp op.
Rens van de Plas ging helemaal alleen aan het werk. Hij schreef een verhaal over online uitvaartdiensten die geregeld onbedoeld zichtbaar zijn voor iedereen. Een onderwerp waar hij zelf tegen aanliep toen hij al scrollende in een online uitvaardienst belandde. Hoe bestond het dat hij als vreemde zo’n intieme gebeurtenis kon bijwonen? Was het toeval of schering en inslag in een tijd waarin veel uitvaarten vanwege corona online te volgen zijn? Rens achterhaalde ruim tweehonderd openbare videobeelden en sprak met uitvaartondernemers, nabestaanden, kerken en privacy-deskundigen. Hij kwam erachter dat veel betrokkenen geen weet hebben van het feit dat hun laatste afscheid nog jaren door jan en alleman te zien is. Rens publiceerde zijn verhaal op zijn eigen site waar het weinig stof deed opwaaien.
Twee totaal verschillende kanshebbers die de Nieuwsprijs allebei hadden kunnen winnen. Er kan alleen maar één winnaar zijn…
De winnaar van de Nieuwsprijs 2020/2021 is:
Rens van de Plas
met zijn productie over online uitvaartdiensten. Rens maakte het verhaal van A tot Z zelf, niet gesteund door een professionele redactie. Hij volgde daarbij zijn journalistieke voelsprieten en hield niet op tot het verhaal compleet was. Zijn bevindingen hebben alle betrokkenen wakker geschud. Een knap staaltje speurwerk, waarin Rens de juiste vragen stelde en uithoudingsvermogen toonde.
Het verhaal had waarschijnlijk meer impact gehad als het anders was uitgeserveerd. Daar weet Marit alles van. De jury heeft lof voor haar radio-uitzending en is niet verbaasd als zij over een aantal jaar op een ander podium een journalistieke prijs ontvangt.
De jury
Monique van de Ven
Daphne van Paassen
Helmut Boeijen